Istnieje powiedzenie, że gdy słyszymy tętent kopyt, nie powinniśmy wyobrażać sobie stada zebr. Modyfikując je do realiów lekarzy weterynarii, warto pamiętać o tym, by przyjmując pacjenta nie wyobrażać sobie od razu rzadkich jednostek chorobowych ani sięgać po zaawansowane techniki badań. Zacznijmy od postaw, ponieważ każdy lekarz weterynarii może wykonać podstawową diagnostykę w swoim gabinecie. Przeanalizujmy ten fakt na przykładzie badania parazytologicznego kału.
Pasożyty wewnętrzne u zwierząt
Wielu opiekunów zgłasza się do lekarzy weterynarii z niepokojącymi objawami, które mogą wskazywać na obecność pasożytów wewnętrznych u zwierząt. Należą do nich m.in.:
- biegunki, śluz w stolcu oraz luźne stolce,
- skurcze brzucha, utrata apetytu i gazy,
- osłabienie,
- wymioty,
- gorączka,
- kaszel,
- spadek masy ciała,
- brak przyrostów wagowych u młodych zwierząt.
Do pasożytów wywołujących takie objawy należą:
- glisty (np. Toxocara canis, Toxocara cati),
- tęgoryjce (np. Ancylostoma caninum, Ancylostoma tubaeforme),
- włosogłówki (np. Trichuris vulpis),
- tasiemce (np. Dipilidium caninium, Teania sp.),
- węgorki (np. S. canis, S.felis),
- przywry (np. Alaria sp.)
- kokcydia (np. Giardia sp.)
Badanie parazytologiczne kału
Badania parazytologiczne powinny być przeprowadzane nie rzadziej niż raz do roku, a właściciele zwierząt kiedyś zarobaczonych powinni zachowywać szczególną czujność. Pasożyty mają negatywny wpływ na zdrowie ludzi i zwierząt, a także mogą zostać przeniesione na człowieka lub inne zwierzęta. Niezwykle ważna jest więc profilaktyka.
Badanie z objawami ze strony przewodu pokarmowego wymaga dokładnego wywiadu, badania fizykalnego oraz badań dodatkowych. Podstawowa procedura obejmuje m.in. analizę próbki kału. Dysponując stolcem zwierzęcia, możesz go wykorzystać do:
- badania makroskopowego,
- rozmazu,
- metody flotacyji,
- metody sedymentacji.
Badanie makroskopowe – co daje wizualna ocena kału?
Pierwszym, co może zrobić każdy diagnosta jest ocena kału pod kątem:
- konsystencji,
- barwy,
- występowania krwi, śluzu lub niestrawionych resztek pokarmu,
- zawartości pasożytów.
Jest to wstępna wskazówka dotycząca stanu zdrowia zwierzęcia, która musi być uzupełniona o kolejne testy.
Rozmaz kału
Drugi krok to badanie mikroskopowe kału. Chcąc wykonać rozmaz rozetrzyj niewielką ilość odchodów zwierzęcia w kropli płynu fizjologicznego na szkiełku podstawowym. Co ważne do tego celu wystarczy Ci np. kał pozostający na termometrze po mierzeniu pacjentowi temperatury. Nie ma zatem konieczności czekania na próbkę przyniesioną przez opiekuna. Rozmaz można oczywiście zabarwić. Do wyboru są:
- płyn Lugola,
- metoda Ziehl-Neelsena,
- barwnik Giemsy.
Zaletą tej metody jest możliwość rozpoznania inwazji pierwotniaczych np. giardiozy. Ich delikatne trofozoity ulegają czasami zniszczeniu podczas stosowania innych procedur np. flotacji.
Rozmaz ma jednak także wady. Jedną z nich jest ograniczona czułość. Opierając się tylko na tej metodzie, możesz nie wykryć słabo nasilonych inwazji. Rozmaz należy także wykonywać ze świeżej próbki, co nie zawsze jest możliwe.
Badanie kału metodą flotacji
Na liście badań kału znajduje się także metoda flotacji. Uważa się ją zwykle za złoty standard badań parazytologicznych mających na celu znalezienie jaj oraz oocyst pasożytów.
Co ważne, jest to prosta metoda opierająca się na tym, iż jaja pasożytów (ze względu na swój ciężar) wypływają na powierzchnię użytego do badania roztworu. Dodatkowo wirowanie pomaga osiągnąć lepszy efekt diagnostyczny, gdyż:
- skraca czas badania,
- umożliwia wydobycie większej ilości jaj.
Obserwacje wskazują, że dzięki wirowaniu łatwiej jest zaobserwować takie pasożyty jak Trichuris spp.
Badanie kału – kiedy wskazana jest sedymentacja?
Podczas badania kału zwierząt możesz zdecydować się także na metodę sedymentacji. Pozwala ona na łatwiejszą izolację jaj przywr oraz embrionalnych jaj nicieni. Charakteryzują się one bowiem wyższym ciężarem właściwym, a co z tego wynika trudniej wykryć je, stosując metodę flotacji.
Jak usprawnić badania kału?
Tworząc swoje małe laboratorium, zainwestuj w wysokiej jakości:
- mikroskop,
- wirówkę,
- materiały pomocnicze.
Wszystkie te sprzęty są łatwo dostępne i zdecydowanie tańsze niż większość sprzętów potrzebnych w diagnostyce chorób zwierząt. Co ważne, są one w stanie przetrwać wiele lat przy ich minimalnej konserwacji.
Podsumowując, na pytanie, czy warto przeprowadzać badania kału i diagnostykę parazytologiczną w gabinecie, odpowiadamy: oczywiście! Nie wszystkie badania trzeba wysłać do laboratorium zewnętrznego. Własne małe zaplecze diagnostyczne sprawi, że szybciej pomożesz swoim pacjentom i wyjdziesz na tym lepiej zarówno wizerunkowo, jak i finansowo.