Udając się do lekarza z wynikami analizy krwi czy moczu zastanawiamy się czy wyniki są prawidłowe i jakie będą miały znaczenie dla rozpoznania choroby i ewentualnego leczenia. Zadajemy sobie pytanie czy wyniki są prawidłowe, czyli czy mieszczą się w zakresie wartości normalnych, inaczej referencyjnych.
Pojęcie wartości normalnych jest pojęciem statystycznym, obejmującym 95% badanej populacji ludzi zdrowych. Oznacza to, że 5 osób na 100 badanych uznawanych za całkowicie zdrowych, może mieć wynik danego parametru powyżej lub poniżej zakresu wartości prawidłowych. Norma jest pojęciem statystycznym i nie istnieją wyraźne granice tzw. wartości prawidłowych. Dlatego też niezwykle ważną rzeczą przy ocenie pojedynczego wyniku jest jego łączna ocena ze wszystkimi danymi na temat pacjenta (jego dolegliwości, stwierdzane w badaniu lekarskim objawy, wyniki badań obrazowych itd.).
Dodatkowo wyniki badań laboratoryjnych mieszczące się w granicach normy w określonych warunkach mogą znajdować się poza takimi granicami. Wiele spośród parametrów, jakie badamy we krwi i moczu, wykazuje zależność od płci i wieku jak również od pory dnia (wpływają na to dobowe wahania w wydzielaniu niektórych hormonów), czasu jaki upłynął od ostatniego posiłku (stan na czczo lub po posiłku) lub stanów fizjologicznych organizmu (inne wartości niektórych parametrów u kobiet w ciąży). Aby tego uniknąć, ustala się wartości normalne (referencyjne) dla możliwie jednorodnych pod względem jakiejś cechy grup osób. Dlatego wyodrębniono grupy według wieku, płci, rasy bądź grupy etnicznej, które nazywane są grupami referencyjnymi, a każda charakteryzuje się właściwym dla niej zakresem normy.
Wartości normalne (wartości referencyjne) zależne są również od:
- metody badań laboratoryjnych, jaką zastosujemy do oznaczenia danego parametru
- błędu w precyzji pomiaru, jaki nieuchronnie wiąże się z daną metodą
- pracowni wykonującej badanie i przyjętych w tej pracowni warunków pobierania oraz przechowywania krwi, moczu i innych materiałów biologicznych przeznaczonych do badań.
Sprawia to, że w różnych laboratoriach ustala się różne zakresy wartości referencyjnych, dlatego ważne, aby laboratorium w jasny sposób podało wspomniane zakresy określone w swoich warunkach, których znajomość pozwala na ocenę pojedynczych wyników i stwierdzenie (z określonym stopniem prawdopodobieństwa), czy wynik jest prawidłowy albo patologiczny.
W badaniach laboratoryjnych każdy z oznaczanych parametrów ma ustalone normy referencyjne, również w przypadku zwierząt. Są to dane informujące nas o prawidłowych, fizjologicznych zakresach wartościowych badanych parametrów.
Ocena uzyskanych wyników w odniesieniu do norm referencyjnych dla konkretnego gatunku zwierzęcia jest jednym z elementów procesu diagnostycznego. Często bywa podstawą do rozpoczęcia procesu leczenia.
Przedstawiamy tabelę wartości referencyjnych dla podstawowych wyników badań morfologii w diagnostyce laboratoryjnej zwierząt domowych.
Pobierz pdf